شهرستان لنجان
شهرستان" لنجان" در غرب استان اصفهان واقع شده و یکی از زیباترین شهرستان‌های استان اصفهان به‌شمار می‌رود. این شهرستان در امتداد روخانه‌ی زاینده‌رود قرار لذا دراین منطقه همانند شهرستان فلاورجان ،در کرانه‌های رودف بیشه‌های انبوه و باغ‌های زیبا قرار دارد.شهرستان لنجان دارای1172 کیلومتر مربع وسعت بوده و در حدود 1/1 وسعت استان اصفهان را در بر می گیرد.لنجان در فاصله‌ی 35 کیلومتری جنوب غربی شهرستان اصفهان قرار گرفته و ارتفاع متوسط آن از سطح دریا 1700 متر می‌باشد. این شهرستان در منطقه‌ای ناهمواد قرار دارد بگونه‌ای که ارتفاعات "زردمطبخ" و "گاوپیسه" به ترتیب با ارتفاع 2700 متر و 2200 متر از رشته‌کوه‌های مرکز استان اصفهان در شمال آن و کوه‌های" بیدکان" و کوهستان "رخ" در غرب آن واقع شده‌اند. متوسط میزان بارندگی در شهرستان لنجان بیش از 140 میلی‌متر می‌باشد، بنابراین این شهرستان نیز همانند سایر شهرستان‌هایی که در مسیر زاینده‌رود قرار دارند به طور مستقیم به آب این رود بزرگ وابسته هستند. شهرستان به واسطه‌ی نزدیکی به زاینده‌رود یکی از مراکز مهم تولید "برنج" در استان اصفهان بشمار می‌رود، لذا در دشت‌های حاشیه زاینده‌رود برنج به عمل می‌آید .از دیگر محصولات کشاورزی این شهرستان می‌توان به گندم و چغندرقند اشاره نمود. همچنین از محصولات باغی لنجان می‌توان به بادام،هلو،انگور،گردو و زردآلو اشاره نمود. همانگونه که قبلاً اشاره شد در کرانه‌های زاینده‌رود بیشه‌های متعدد و انبوهی وجود دارد که از جمله معروفترین این بیشه‌ها که اکثراً از جاذبه‌های گردشگری شهرستان به‌شمار می‌روند می‌توان به بیشه "وینی" در "وینچه"،بیشه "باغبهادران"، بیشه‌های "ورنامخواست"،بیشه‌ی "کرچکان" و بیشه‌های "چم کلبی" اشاره نمود. شهرستان لنجان از دو بخش با نام های"مرکزی" و "باغ بهادران" تشکیل شده است. مرکز این شهرستان "زرین‌شهر" می‌باشد. دیگر شهرهای لنجان عبارتند از: "باغبهادران"، چرمهین"، "چمگردان"،" زاینده‌رود"، "سده لنجان"،"ورنامخواست"،"فولادشهر"، و شهر جدید "باغشاد".
بر اساس سرشماری سال 1390جمعیت شهرستان لنجان246510 نفر می‌باشد. مردم شهرستان لنجان از نژادهای فارس و ترک می‌باشند. ساکنان فارس‌تبار بیشتر بومی شهرستان بوده و یا به دلیل هم‌مرز بودن شهرستان با استان چهارمحال و بختیاری از این منطقه به لنجان مهاجرت نموده‌اند. مردمان ترک زبان نیز از استان های فارس و چهارمحال بختیاری به این منطقه مهارجرت نموده و همچنین بخشی از آنان از عشایر ایل قشقایی هستند که در شهرستان ساکن شده‌اند. شهرستان لنجان از نظر صنعتی،یکی از مهم‌ترین شهرستان‌های استان به‌شمار می رود بگونه‌ای که کارخانه‌ی بزرگ "ذوب‌آهن" که بزرگترین کارخانه‌ی ذوب فلز کشور می‌باشد در این شهرستان واقع شده است. این کارخانه که در دهه پنجاه شمسی ایجاد شده چنان عظیم است که شهر فولاد شهر جهت استقرار کارکنان این کارخانه در همان دوران در این منطقه ایجاد شد. از دیگر مراکز صنعتی شهرستان می توان به کارخانه‌ی" صنایع فولاد"،"صنایع کاغذ"، "کارخانجات صنایع نظامی" و ده‌ها کارخانه‌ی دیگر نام برد. با توجه به تعدد کارخانجات صنعتی در این شهرستان، سیل مهاجرت جهت اشتغال به این شهرستان در دهه‌های اخیر افزایش چشمگیری یافته بگونه‌ای که هم‌اکنون مردمانی از طوایف کرد، بلوچ، و لر نیز جدای از طوایف فارس و ترک در این شهرستان، خصوصاً شهر "زرین‌شهر"( مرکز شهرستان) سکونت دارند.
از نظر تاریخی، وجود برخی آثار تاریخی همچون قلعه‌ی" گبر"(کافر) در منطقه‌ی سد "چم آسمان" نشان از قدمت تاریخی لنجان در پیش از اسلام دارد. همچنین وجود تعداد انگشت شمار قبور قدیمی پیروان آیین" یهود" نیز حکایت از قدمت کهن این سامان دارد. با این وصف در دوران اسلامی خصوصاً سده‌های پنجم و ششم هجری قمری (عصر سلاجقه) و سپس دوران صفوی به دلیل نزدیکی این منطقه به اصفهان (پایتخت صفویان )باعث رونق و توسعه‌ی این شهر گردید و این درحالی بود که سرسبزی و برکت زمینهای کشاورزی در این منطقه بخشی از نیازهای پایتخت صفویه را تامین می‌نمود. با این وصف نزدیکی این شهر به اصفهان در عصر صفوی ،باعث شد تا هنرهای سنتی و صنایع دستی در این دیار کهنسال در ادوار مختلف از رونق فراوانی برخوردار باشد بگونه‌ای که هم‌اکنون در این شهرستان هنرهایی همچون قالی‌بافی، حصیربافی، بوریا بافی، نگارگری، طلاسازی، منبت چوب، خراطی چوب، ساز سازی، رودوزیهای سنتی، مینای نقاشی، قلمزنی، معرق چوب، شیشه گری فوتی و امثالهم ؛ رونق دارد. از جمله مشاهیر و بزرگان این دیار می‌توان به"مرحوم آیت‌اله سید ابوالحسن مدیسه‌ای" اصفهانی" مشهور به (آیت الله اصفهانی) از مجتهدین عالم تشیع و "آیت‌الله حاج آقای رحیم ارباب" که از سرشناس‌ترین اساتید و فضلای حوزه‌ی علمیه‌ی اصفهان بوده اشاره نمود.
-برخی آثار تاریخی و جاذبه‌های گردشگری :
ـ قدیمی‌ترین اثر تاریخی این شهرستان همانگونه که اشاره شد بقایای قلعه‌ی "کافر"(گبر) می‌باشد که در نزدیکی سد "چم آسمان" و در نزدیکی شهر" باغبهادران" قرار دارد. متاسفانه امروزه آثاری چندانی از این قلعه تاریخی باقی نمانده است.
مسجد جامع زرین شهر(رحیم‌خان):
مسجدتاریخی"رحیم خان) با شماره 15190 در ردیف آثار ملی به ثبت رسیده است و با شماره پلاک 157 دارای مالکیت وقفی است. ارزشهای تاریخی و معماری مسجد رحیم خان ( مسجد جامع) و قرار گیری در مجاورت باغ ملی، بنا را به صورتی منحصر به فرد در آورده است. تزئینات ارزشمند آجرکاری سردرب با نقوش متنوع و کاشی کاری معقلی با رنگهای مشکی و فیروزه ای و نیز سنگاب مرمرین جای گرفته در کنار شبستان اصلی با متن وقف نامۀ آن از ویژگی های این بنای تاریخی است. در مقبرۀ جای گرفته در یکی از حجرات، کتیبۀ قدیمی موجود است که موقوفات مسجد در آن ذکر شده است. با توجه به شواهد موجود در بنا، شالودۀ معماری بنا متعلق به دوره صفوی و به استناد کتیبه سردرب ورودی در تاریخ 1277 ه. ق. توسط شخصی به نام رحیم خان ریزی از نوادگان آیت الله شریعت بازسازی شده است. بخشهایی از مسجد تاریخی متعلق به این دوران است.مجموعه باغ ملی که در مقابل جبهۀ جنوبی مسجد جامع قرار گرفته در گذشته گورستان قدیمی شهر بوده است که در دوران پهلوی به شکل پارک و فضای سبز در آمده است.
پل کله:
پل تاریخی(کله)ازجمله پلهای قدیمی بر روی بستر رودخانه زاینده رود است وبه شمارۀ 10238 در ردیف آثار ملی به ثبت رسیده است. در بنای این پل از سنگ و آجر و ساروج استفاده شده و طول آن 98 متر و پهنای آن 6 متر می باشد. پل دارای 11 دهانه و آب بُرهای مثلثی شکل است که دهانه ها در وسط پل دارای عرض بیشری می باشند. دهانه اولی از سمت شمال مربوط به نهر منشعب از رودخانه و از طریق دهانه دوم نهر دیگری جاری می شود که بیشه ای را در همان ناحیه مشروب می کند. پل کله دارای نمای آجری و فاقد تزئینات خاصی است. لیکن به نحو استادانه ای از ترکیب طبیعی جریان آب و معماری هماهنگ با آن استفاده شده و منظر بسیار زیبایی به وجود آورده است.
مسجد ناروندی (امام علی(ع)):
مسجد تاریخی "ناروندی" به شمارۀ 26183 وبه تاریخ 26/12/87 در ردیف آثار ملی به ثبت رسیده است. مسجد درجنوب غربی شهر "چرمهین" نبش خیابان عمانی سابق ( امام فعلی ) واقع شده است. قدمت مسجد به دوران قاجار باز می گردد که محدود به یک شبستان است ودرآن یک محراب وجود دارد. مساحت شبستان دویست متر مربع است . این شبستان ( یا بهتر بگوییم مسجد ) سردربی ندارد. طبق روا یات پیران محل ، مسجد سابقاً بین دو قنات قرار داشته ( یکی از قناتها در حال حاضر به فاصله 10 متری از درب ورودی مسجد قرار دارد) و حمامی در نزدیکی آن بوده است و در داخل آن دو درخت چنار و نارون روییده بوده است ومردمان محل در این مکان آش نذری می پخته اند. در قدیم که ساعت نبوده در قسمتی از مسجد ساعتی ابتکاری بوده که به آن پنگ و پیاله می گفتند ( در حال حاضر وجود ندارد)
بنای چهاربرج:
در کنارۀ شمالی شهر باغبهادران و در مرتفع ترین نقطه آن آثاری از قلعه ای نظامی بر جای مانده است که اینک قلعه "چهار برج" باغ بهادران خوانده می شود. قلعۀ چهار برج به شمارۀ 26180 و به تاریخ 26/12/87 در ردیف آثار ملی به ثبت رسیده است. معماری قلعه با سبک قلاع عصر صفویه و افشاریه مطابقت دارد و آن را می توان از جمله آثار و ابنیه احداث شده در عصر نادری دانست. این قلعه جهت حفاظت مردم شهر از معرض تهاجم و تعرض دشمنان بنا شده است و پناهگاه مردم در زمان خطر به شمار می آمده است. قلعه دارای چهار برج گلی سه طبقه و سه اتاق بزرگ بوده است و در آن چشمه ای جاری بوده و هنگامی که مردم برای امنیت به آن پناه می آورده اند از آب چشمه استفاده می نمودند. لازم به ذکر است مرمت قلعه از سوی سازمان میراث فرهنگی به طور مداوم درحال انجام است
برج کبوتر باغ برجی ریز:
ابرج کبوتر "باغ ریز"به شماره 19217 به تاریخ 13/03/86 در ردیف آثار ملی به ثبت رسیده است. این برج کبوتر در بخش مرکزی لنجان، شهر زرین شهر. میدان ولی عصر.بلوارشهید فهمیده. انتهای صحرای سردار در زمینهای کشاورزی و در محل تقاطع سه باغ قرار گرفته و به همین دلیل دارای چند مالک است. قدمت این برج زیبا به دوران قاجار باز می گردد.
امامزاده سید بهاالدین ( شاه خراسون ) هاردنگ:
روستای" هاردنگ "از توابع شهر "چرمهین" و در بخش" باغ بهادران" شهرستان لنجان و 57 کیلومتری اصفهان واقع است. بنای بقعه امامزاده"شاه خراسون" که در شمال این روستا و در دامنه کوه اوسین واقع شده است؛ به شماره 26176 به تاریخ 26/12/87 در ردیف آثار ملی به ثبت رسیده است. نسب این امامزاده بزرگوار طبق روایت بزرگان محل و معتمدین به امام موسی بن جعفر(ع) می رسد. مساحت فعلی زیارتگاه به اضافه زمینهای اطراف آن 11 هکتار است و مساحت زیر بنای بقعه امامزاده شاه خراسان به 500 متر مربع می رسد. ساختمان امامزاده قدمتی 200 ساله داشته و گنبدی روی امامزاده نصب شده که ارتفاع آن ازکف به 8 مترمی رسد. در داخل حرم ضریحی چوبین در ابعاد 3×2 روی سنگ مزار امامزاده بزرگوار قرار دارد و بقعة فوق فاقد هر گونه تزیینات گچ بری و آینه کاری و کاشیکاری می باشد. چشمۀ "لادر" یا "خشگرود" که در محوطۀ امامزاده بهاالدین قرار دارد اخیراً با جاری شدن آب در آن باعث خوشحالی روستاییان این منطقه شد. در این منطقه باغ های گردو و بادام کاری وجود دارد که از همین آب سیراب می شود. این چشمه از ارتفاعات کوه اوسین با ارتفاع 2هزار 700 متر سرچشمه می گیرد. این زیارتگاه در حومۀ روستای هاردنگ از توابع شهرچرمهین و بر دامنۀ ارتفاعات زاگرس ؛ واقع شده است و با توجه به داشتن فضای باز طبیعی که به نوعی پارک طبیعی نیز محسوب می شود؛ در ایام تعطیلات نوروزی و تابستان به دلیل خنکی و تمیزی هوا مکان مناسب بازدید و اطراق گردشگران بسیاری است. همچنین اردوگاه دانش آموزی، دانشجویی، و مکان مانور نیروهای مسلح، بسیج و سپاه نیز می باشد
جاذبه های طبیعی لنجان:
ازجمله جاذبه های طبیعی لنجان عبارتند از:
آبشار شاهلولاک ( شاهلورا)
منطقه طبیعی "شاه لولاک "که به نامهای "شاهلورا" ، "شاهلران" و" شالورا" خوانده می شود نام کوه و آبشاری زیبا و منحصر به فرد در پنج کیلومتری جنوب شهر چرمهین است. ارتفاع کوه از سطح آبهای آزاد 2750 متر و ارتفاع آبشار 70 متر است.آبشار دارای سه قسمت : آبشارهای فصلی ، آبشار دائمی و آب چکانها است. منحصر به فرد بودن آبشار از این جهت است که به صورت چشمه از قلب کوه سرچشمه می گیرد در حالیکه اغلب آبشارهای موجود کشور به صورت جوی روان از روی سطح کوه به سمت پایین سرازیر می گردند. قسمت زیرین آبشار دائمی با قندیل های عظیم نمکین به طرز باشکوهی آراسته گردیده است. با توجه به ارتفاع زیاد آبشار و استقرار قندیل های فوق، آب هنگام ریزش با اکسیژن هوا ترکیب شده و در برخورد با قندیل ها به صورت پودر به زمین می ریزد.
از دیگر جاذبه‌های طبیعی شهرستان می‌توان به بیشه‌زارهای پیرامون رودخانه که ده‌ها کیلومتری در مسیر شهرستان امتداد دارد و باغ‌ها و کوچه‌باغ‌‌های پیرامون رود و همچنین تاسیسات تفریحی و قایقرانی در مسیر رود که توسط برخی نهادها همچون ذوب‌آهن ایجاد شده اشاره نمود. شایان ذکر است زاینده‌رود در طول مسیر خود در امتداد شهرستان دارای پیچ و خم‌های فراوانی است که در اصطلاح "چم " نامیده می‌شود؛ لذا بسیاری از مناطق مسکونی شهرستان که دارای طبیعت زیبایی نیز می‌باشند با پیشوند" چم" ترکیب شده‌اند که بخشی از مناطق گردشگری شهرستان بشمار می‌روند برخی از مناطق عبارتند از: "چم آسمان"، "چم حیدر" و "چم یوسفعلی"، "چم علیشاه"، "چم نور".
سایت مرتبط: شهرداری چرمهین